Wszewłoga górska (Meum athamanticum) jest rośliną z rodziny selerowatych. Występuje głównie w Europie Środkowej i Zachodniej, szczególnie upodobała sobie nasłonecznione, górskie łąki; z powodzeniem można ją uprawiać w ogródku. Wyglądem przypomina mi krwawnik – białe kwiatostany i pierzaste liście.
Surowce lecznicze
Do celów leczniczych można używać całej rośliny – ziele, nasiona i korzeń. Ziele zbieramy przed i w czasie kwitnienia, owoce tuż przed dojrzeniem, a korzeń jesienią w drugim lub trzecim roku. Surowce są wrażliwe na wysoką temperaturę -ziele i nasiona suszymy w temp. do 30 stopni, korzeń do 45.
Związki czynne
Skład wszewłogi nie jest zbyt dobrze poznany. Zawiera min. olejek eteryczny, kwas cynamonowy, kawowy, żywice i pochodne kumaryny.
Działanie i zastosowanie
Fragment artykułu dr Henryka Różańskiego
„Likiery i nalewki oparte na Meum athamanticum uważano za afrodyzjaki, ponadto środek zwiększający płodność i miesiączkowanie. Zioło to niewątpliwie rozgrzewa ciało, pobudza krążenie krwi, wzmaga skurcze serca, pobudza wentylację płuc, działa wiatropędnie, moczopędnie, mlekopędnie i rozkurczowo na mięsnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg oddechowych. Pobudza apetyt i trawienie, działa wykrztuśnie. Wpływa odtruwająco i ochronnie na wątrobę, nasila wydzielanie żółci. Usuwa stany depresyjne. Wraz z moczem zwiększa wydzielanie kwasu moczowego i chlorku sodu. Stąd dawniej polecano wszewłogę w leczeniu histerii, depresji, chorób wątroby (obrzęk, żółtaczka), nerek, niestrawności, zaburzeń miesiączkowania, spadku libido, utraty apetytu, kolki, migreny, chorób reumatycznych i dny moczanowej (artretyzmu).
Najsilniej moczopędnie, rozkurczowo, pobudzająco na miesiączkowanie i żółciopędnie działają owoce i korzeń. Ziele szczególnie korzystnie wpływa na odnowę i detoksykację wątroby za sprawą aktywności kwasów fenolowych. Pochodne kumaryn, ligustilid, ftalidy, związki acetylenowe działają pobudzająco, odkażająco i moczopędnie. Kumarynowce oddziałują spazmolitycznie. Wyciągi alkoholowe z owoców i korzenia zwiększają ukrwienie narządów płciowych, nerek, piersi i zwiększają wrażliwość stref erogennych na bodźce.”
W medycynie ludowej wszewłoga była stosowana przede wszystkim do aromatyzowania win, nalewek i likierów. Używano jej jako przyprawy do zup grochowych i fasolowych, ryb i sosów. Liście wykorzystywano do sałatek, a korzenie po ugotowaniu zastępowały pasternak.
Wszewłoga górska jest rośliną szczególnie polecaną przez św. Hildegardę. Uważała ona, że wszelkie oczyszczanie organizmu należy zacząć od jelit, bo ich dobra kondycja gwarantuje szybkość i efekt dalszych działań. Przeciążone jelita gromadzą złogi co prowadzi do upośledzenia wydalania produktów powstałych podczas oczyszczania wątroby i nerek oraz rozwoju patogennych bakterii. Na szczególną uwagę zasługuje miód gruszkowy z wszewłogą, który usuwa z jelit wszystkie złogi, grzyby i pleśnie. Regularnie spożywana ma moc odbudowy kosmków jelitowych dzięki czemu lepiej przyswajamy składniki pokarmowe.
UWAGA! Preparatów z wszewłogą nie należy stosować u kobiet w ciąży oraz osób z nadwrażliwością na światło. Nie należy się również opalać.
Przepisy
Napar
1 łyżkę rozdrobnionych nasion, ziela lub korzeni zalać szklanką wrzącej wody, parzyć pod przykryciem 20 minut a następnie przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 200 ml. Kuracja powinna trwać 3 tygodnie. Stosować raz na kwartał.
Mieszanka
Działa moczopędnie, przeciwreumatycznie i przeciwartretycznie, przeciwdziała kamicy, odkaża drogi moczowe, oraz czyści krew.
- baldachy, owoc albo korzeń wszewłogi – 100g
- ziele nawłoci – 50g
- liście lub gałązki brzozy – 50g
- korzeń lub ziele wilżyny – 50g
- kora lub liście jesionu – 50g
- liść mącznicy lub liść gruszy – 50g
- korzeń lub ziele lubczyku – 50g
- rozdrobniony owoc jałowca – 50g
- ziele lub kłącze pokrzywy – 50g
1 łyżkę mieszanki zalać 1 szklanką wody i na małym ogniu doprowadzić do zagotowania. Bardzo delikatnie gotować 5 minut, odstawić pod przykryciem na 20 minut i przecedzić. Pić 2 szklanki odwaru dziennie przez 30 dni.
Źródło: „Medycyna dawna i współczesna„, adaptogeny.rzeszow.pl
Obraz: By Hedwig Storch – Own work, CC BY-SA 3.0,